Tag: powieść

He was his father’s favorite

XV.

We embraced the boy at the door of his white stone home.

hans vollman

He gave us a shy smile, not untouched by trepidation at what was to come.

the reverend everly thomas

Go on, Mr. Bevins said gently. It is for the best.

hans vollman

Off you go, Mr. Vollman said. Nothing left for you here.

roger bevins iii

Goodbye then, the lad said.

Nothing scary about it, Mr. Bevins said. Perfectly natural.

hans vollman

Then it happened.

roger bevins iii

An extraordinary occurrence.

hans vollman

Unprecedented, really.

the reverend everly thomas

The boy’s gaze moved past us.

hans vollman

He seemed to catch sight of something beyond.

roger bevins iii

His face lit up with joy.

hans vollman

Father, he said.

the reverend everly thomas

XVI.

An exceedingly tall and unkempt fellow was making his way toward us through the darkness.

hans vollman

This was highly irregular. It was after hours; the front gate would be locked.

the reverend everly thomas

The boy had been delivered only that day. That is to say, the man had most likely been here—

roger bevins iii

Quite recently.

hans vollman

That afternoon.

roger bevins iii

Highly irregular.

the reverend everly thomas

The gentleman seemed lost. Several times he stopped, looked about, retraced his steps, reversed course.

hans vollman

He was softly sobbing.

roger bevins iii

He was not sobbing. My friend remembers incorrectly. He was winded. He did not sob.

hans vollman

He was softly sobbing, his sadness aggravated by his mounting frustration at being lost.

roger bevins iii

He moved stiffly, all elbows and knees.

the reverend everly thomas

Bursting out of the doorway, the lad took off running toward the man, look of joy on his face.

roger bevins iii

Which turned to consternation when the man failed to sweep him up in his arms as, one gathered, must have been their custom.

the reverend everly thomas

The boy instead passing through the man, as the man continued to walk toward the white stone home, sobbing.

roger bevins iii

He was not sobbing. He was very much under control and moved with great dignity and certainty of—

hans vollman

He was fifteen yards away now, headed directly toward us.

roger bevins iii

The Reverend suggested we yield the path.

hans vollman

The Reverend having strong feelings about the impropriety of allowing oneself to be passed through.

roger bevins iii

The man reached the white stone home and let himself in with a key, the lad then following him in.

hans vollman

Mr. Bevins, Mr. Vollman, and I, concerned for the boy’s welfare, moved into the doorway.

the reverend everly thomas

The man then did something—I do not quite know how to—

hans vollman

He was a large fellow. Quite strong, apparently. Strong enough to be able to slide the boy’s—

the reverend everly thomas

Sick-box.

hans vollman

The man slid the box out of the slot in the wall, and set it down upon the floor.

roger bevins iii

And opened it.

hans vollman

Kneeling before the box, the man looked down upon that which—

the reverend everly thomas

He looked down upon the lad’s supine form in the sick-box.

hans vollman

Yes.

the reverend everly thomas

At which point, he sobbed.

hans vollman

He had been sobbing all along.

roger bevins iii

He emitted a single, heartrending sob.

hans vollman

Or gasp. I heard it as more of a gasp. A gasp of recognition.

the reverend everly thomas

Of recollection.

hans vollman

Of suddenly remembering what had been lost.

the reverend everly thomas

And touched the face and hair fondly.

hans vollman

As no doubt he had many times done when the boy was—

roger bevins iii

Less sick.

hans vollman

A gasp of recognition, as if to say: Here he is again, my child, just as he was. I have found him again, he who was so dear to me.

the reverend everly thomas

Who was still so dear.

hans vollman

Yes.

roger bevins iii

The loss having been quite recent.

the reverend everly thomas

XVII.

Willie Lincoln was wasting away.

Epstein, op. cit.

The days dragged wearily by, and he grew weaker and more shadow-like.

Keckley, op. cit.

Lincoln’s secretary, William Stoddard, recalled the question on everyone’s lips: “Is there no hope? Not any. So the doctors say.”

In “Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln,” by Doris Kearns Goodwin.

At about 5 o’clock this afternoon, I was lying half asleep on the sofa in my office, when his entrance aroused me. “Well, Nicolay,” said he choking with emotion, “my boy is gone—he is actually gone!” and bursting into tears, turned and went into his own office.

In “With Lincoln in the White House,” by John G. Nicolay, edited by Michael Burlingame.

The death was only moments ago. The body lay upon the bed, the coverlet thrown back. He wore the pale blue pajamas. His arms lay at his sides. The cheeks were still enflamed. Three pillows lay in a heap on the floor. The small side table was askew, as if roughly pushed aside.

In “Eyewitness to History: The Lincoln White House,” edited by Stone Hilyard, account of Sophie Lenox, maid.

I assisted in washing him and dressing him, and then laid him on the bed, when Mr. Lincoln came in. I never saw a man so bowed down with grief. He came to the bed, lifted the cover from the face of his child, gazed at it long and lovingly, and earnestly, murmuring, “My poor boy, he was too good for this earth. God has called him home. I know that he is much better off in heaven, but then we loved him so. It is hard, hard to have him die!”

Keckley, op. cit.

He was his father’s favorite. They were intimates—often seen hand in hand.

Keckley, op. cit., account of Nathaniel Parker Willis.

He was his father over again both in magnetic personality and in all his gifts and tastes.

In “Lincoln’s Sons,” by Ruth Painter Randall.

He was the child in whom Lincoln had invested his fondest hopes; a small mirror of himself, as it were, to whom he could speak frankly, openly, and confidingly.

In “Reckoning: An Insider’s Memories of Difficult Times,” by Tyron Philian.

Will was the true picture of Mr. Lincoln, in every way, even to carrying his head slightly inclined toward his left shoulder.

Burlingame, op. cit., account of a Springfield neighbor.

One feels such love for the little ones, such anticipation that all that is lovely in life will be known by them, such fondness for that set of attributes manifested uniquely in each: mannerisms of bravado, of vulnerability, habits of speech and mispronouncement and so forth; the smell of the hair and head, the feel of the tiny hand in yours—and then the little one is gone! Taken! One is thunderstruck that such a brutal violation has occurred in what had previously seemed a benevolent world. From nothingness, there arose great love; now, its source nullified, that love, searching and sick, converts to the most abysmal suffering imaginable.

In “Essay Upon the Loss of a Child,” by Mrs. Rose Milland.

“This is the hardest trial of my life,” he confessed to the nurse, and in a spirit of rebellion this man, overweighted with care and sorrows, cried out: “Why is it? Why is it?”

In “Abraham Lincoln: The Boy and the Man,” by James Morgan.

Great sobs choked his utterance. He buried his head in his hands, and his tall frame was convulsed with emotion. I stood at the foot of the bed, my eyes full of tears, looking at the man in silent, awe-stricken wonder. His grief unnerved him, and made him a weak, passive child. I did not dream that his rugged nature could be so moved. I shall never forget those solemn moments—genius and greatness weeping over love’s lost idol.

Keckley, op. cit.

George Saunders, Lincoln in the Bardo, 2017.

Półnagi i półślepy, poszedłem do łazienki rzygnąć

Kiedy obudziłem się w sobotni ranek w naszym wielkim łożu, za oknem było czarne niebo i gwiazdy. Nie było jeszcze szóstej. Nadal czułem ból w kostce, bardziej ćmiący i rwący niż poprzednio. Pospiesznie założony bandaż rozwinął się w nocy i na prześcieradle widniała plama zakrzepłej krwi w kształcie Japonii. Leżałem przez chwilę, unosząc się i wirując na fali kaca, trzymając się kurczowo materaca i szczątków ostatniego snu. Zdążyłem już zapomnieć większość szczegółów, ale nadal pamiętałem ogólne jego tło czy też główny temat, którym było ciemne królestwo tajemnicy i pikanterii, ukryte w rozchyleniu ud Hannah Green. Głośno jęknąłem, zacisnąłem zęby i zacząłem wykonywać głębokie oddechy wedle wskazań jogi. Po kilku rozpaczliwych minutach poddałem się, a potem, półnagi i półślepy, poszedłem do łazienki rzygnąć.

Minęło kilka lat od czasu mojego ostatniego poalkoholowego kaca i stwierdziłem, że wyszedłem z wprawy – zamiast spokojnie się poddać, walczyłem z nim i kiedy skończyłem z pawiem, leżałem przez długi czas na posadzce obok sedesu, jak skarcony nastolatek, czujący się samotny i nic nie wart. Potem się podniosłem. Założyłem okulary, wszedłem w mokasyny i przywdziałem mój przynoszący mi szczęście płaszcz kąpielowy, dzięki czemu poczułem się nieco lepiej. Jak większość składników mojej garderoby, płaszcz ten należał do kogoś innego. Znalazłem go w szafie na piętrze domu plażowego w Gearhart w Oregonie, który wynająłem na lato z Evą B. od portlandzkiej rodziny o nazwisku Knopflmacher. Była to rzecz o imponujących rozmiarach, z białej szenili, wytarta na łokciach, z różowymi i czerwonymi kwiatami geranium wyhaftowanymi na kieszeniach, i nie miałem najmniejszych wątpliwości, że należała do pani Knopflmacher. Od tamtej pory nie mogłem napisać ani słowa, mając cokolwiek innego na grzbiecie. W jednej z kieszeni znalazłem teraz, ku mojej uciesze, do połowy spalonego skręta i książeczkę zapałek El Producto. Stanąłem w oknie sypialni wychodzącym na wschód, paląc skręta do ostatniej drobiny popiołu i wypatrując na niebie oznak świtu.

Michael Chabon, Cudowni chłopcy, tłum. Andrzej Jankowski, Poznań 2003, ss. 119-120.

Ernst się rodzi

Ernst się rodzi. Valeska się boi. Ciemna główka dziecka rozrywa jej krocze. Położna krzyczy, Valeska nie słyszy krzyków położnej, bo sama krzyczy. Krzyczy, bo ją boli, i krzyczy, bo się boi. Bólu, rany, szkody na ciele, boi się tego, czego nie rozumie, boi się o dziecko. Nie wie jeszcze, czy dziecko jest chłopcem, czy dziewczynką.
Ja wiem. Moje ja znaczy coś zupełnie innego niż wasze ja, ale ja wiem. Wiem nawet, że dziecko przepychające się przez krocze Valeski jest Ernstem, wszystko inne też wiem. Znam ciężar ciała Valeski i ciężar domu, w którym Ernst się rodzi, i delikatną pieszczotę jego stóp, kiedy po mnie chodzi, i ciężar jego ciała, gdy pozostanie złożone do grobu na cmentarzu w Przyszowicach, tym samym, na którym leżą dawni hrabiowie von Raczeck, i Valeska na nim leży, i wielu innych, a obok biegnie szosa numer 44, bardzo ruchliwa, i kiedy ciało Ernsta kładą do ziemi w błyszczącej trumnie, to na czerwonych światłach stoją samochody, a w nich ludzie tacy sami jak wszyscy inni, jak ci, co do ziemi, i ci, co na świat, i ci, co do pracy albo w czarną melancholię bezsennych nocy i naznaczonych bezradnością dni.
Wiem, jak dwudziestopięcioletni Ernst patrzy na ciała kładące się na śniegu, pod murem cmentarza, na którym sam za wiele dziesiątków lat spocznie — wiem. Wiem, jak zgrzyta klucz w prowizorycznym areszcie — wiem. Areszt mieści się w koszarach dawnego Infanterie-Regiment Keith. Ernst nigdy w nim nie służył. Josef w nim służył. A teraz Ernst siedzi w tym areszcie i czeka na rozstrzelanie. Ale stary feldfebel, starszy nawet od Josefa Magnora, otwiera drzwi celi, w której siedzi Ernst. Otwiera drzwi do celi dezertera.
— Hau ab, Junge, in einer Stunde sind hier die Sowjets.
Ernst Magnor jest nieufny. Ernst uciekł z pierwszej zbiórki lokalnego Volkssturmu, bo nie bardzo wierzył, by batalion starców, gówniarzy i dekowników, z pięcioma emerytowanymi podoficerami, kapitanem z tikiem nerwowym i otyłym majorem w składzie, mógł zatrzymać ruskie czołgi za pomocą kilkudziesięciu starych judenflinte, jednego spandaua i siedmiu pancerfaustów. Więc uciekł, ale go złapali i postanowili rozstrzelać, jutro. A teraz ufa feldfeblowi, który otworzył drzwi do celi. Ufa, bo musi. Wybiega z koszar. Biegnie przez miasto, które ucieka. Przed Sowietami, nie przed Ernstem. Ernst jednak nie biegnie na dworzec, tylko do domu. Musi powiedzieć mamulce, że żyje.
Feldfebel nazywa się Gröhling. Dożyje do końca wojny i pożyje jeszcze trochę, a umrze na marskość wątroby w Wiedniu w roku 1947, bo po wojnie zacznie pić za dużo sznapsa, gdyż nie będzie miał nic lepszego do roboty. Śmierć jak każda inna, bez znaczenia.
Ernst Magnor nazywa się Ernst Magnor. Pożyje o wiele dłużej niż Gröhling, bo Gröhling otworzył drzwi do celi, w której Ernst siedział, i dlatego Ernst żyć może.
Ernst biegnie. Ernst umiera.
Ernst się rodzi.
Ernst ma dziewięćdziesiąt trzy lata i żyje. Ernst jest zmęczony. Ernst wszystko pamięta i nic go już nie obchodzi. Ernst jest obojętny, spokojny, znużony.
Ernst wie, że nic nie ma znaczenia i że wszystko jest ważne. Ernst wie, że życie jest, a potem go nie ma. Ernst wie, że w życiu nie trzeba być szczęśliwym ani nie trzeba cierpieć, jedyne, co trzeba, to żyć to życie, nic więcej nie trzeba. Ernst czeka na śmierć z nadzieją i ochotą, bez rozpaczy, bez smutku za tym, co utracone, bo Ernst wie, że nigdy nic nie macie, więc niczego nie możecie utracić, ale to nie ma znaczenia.
Nie ma znaczenia.
Ernst się rodzi. Valesce pęka krocze.

Szczepan Twardoch, Drach, Kraków 2014.

Spowiedź

Ostatni raz w konfesjonale byłem jakieś piętnaście lat temu, i to też nie ze szczerej potrzeby wyznania culpy. Koniu, taki los, został ojcem i postanowił ochrzcić syna. Chciał dziecku oszczędzić stygmatyzacji, kiedy pójdzie do szkoły. Padło na mnie, bo też za bardzo nie miał w kim wybierać. Z grona znajomych tylko ja jeden otwarcie przyznawałem się do katolickiej przeszłości, na wodę święconą nie reagowałem ateistycznym wzdrygnięciem i – Koniu uznał to za w pełni wystarczający argument – znałem pisma Świętego Jana od Krzyża. Czego się nie robi dla kumpla. Poszedłem, klęknąłem i klepnąłem obrazę Boga w większości z Dziesięciorga Przykazań. Tak naprawdę zabrakło jedynie piątego, choć pomijając je, miałem wątpliwości, czy aby dobrze zrobiłem. „Nie zabijaj” ma dość szerokie znaczenie. Chociażby świnie i kury mojego dzieciństwa. Przecież uczestniczyłem w ich mordzie. A nasza miłość, jaśniejąca latarenko? Niekiedy zachowywałem się tak, jakbym był jej mordercą.
Spowiednik‍ odczekał pokutną wyliczankę, po czym zaczął domagać się szczegółów. „Śmiało, tylko jeden Bóg cię słucha, synu, choć w Trzech Osobach” – zachęcił. „To już wszystko, proszę księdza” – oznajmiłem skruszony. „Wszystko, ale gdyby wycisnąć twoje słowa, synu, jak gąbkę, nie pozostałoby nic konkretnego!” – zgromił mnie spowiednik i zaczął wypytywać z gorączką w głosie: jeśli cudzołożyłem, to z kim, gdzie i dlaczego? Jeśli kłamałem, to jaką osiągnąłem korzyść? Jeśli dni świętych nie święciłem, to co wtedy robiłem? A jeśli pożądałem żony bliźniego swego, to jakie ona miała oczy, jaką pupę i piersi, i czy moja żądza nie skończyła się masturbacją pod kołdrą albo w łazience. Przyznam, że ksiądz zaimponował mi znajomością życia, zwłaszcza sublimacją seksualnych pragnień. Jednak nie byłem gotów aż na taki konkret, no i nie miałem przecież nastu lat, żeby ujawniać kontakty z Onanem. Pierwszy raz widziałem człowieka! I to też niedokładnie, bo ciemno – przez kratę konfesjonału majaczyły pars‍ pro toto księdza: krosta na nosie, wargi spierzchnięte, palce pocierające zarost podbródka. Z czymś takim trudno o intymność. No, ale z drugiej strony – nie mogłem zawieść Konia, potrzebowałem podpisu na obiegówce.
Jaśniejąca latarenko, jeśli istnieje piekło, będę smażył się w piekle.
Nie‍ mając innego wyjścia, doniosłem na siebie. Ale jak! Wygadałem się ze wszystkiego z gorliwością kapusia, który koloryzuje stan faktyczny. Jeśli ma już być grzesznik – myślałem – to grzesznik poważny, do entej potęgi, casus domagający‍ się gruntownej ekspiacji albo natychmiastowej anatemy. Trudno, skwapliwie skorzystałem z rady Balzaca: im bardziej świńskie twoje zajęcie, tym więcej potrzeba w nim uczciwości. Uczciwie więc puściłem farbę, że pożądałem nie tylko żony Konia, ale też jego… jeszcze nieistniejącej córki, co chyba plugawsze, bardziej nikczemne i małe. A córka Konia: piękna, zmysłowa Magda, szesnastolatka. Każdy jej ruch iskrzył się seksem, zmieniając mnie w łatwopalną hubkę. I tu bez żadnej żenady opisałem kwieciście postać Naomi Campbell w wersji white. Ucho księdza poczerwieniało i wydłużyło się, jakby w konfesjonale siedział elf Legolas z Władcy Pierścieni. Opowiadając o masturbacji, zauważyłem, że palce spowiednika zaczęły zdradzać ponadprzeciętną ruchliwość – pocierały nerwowo linię żuchwy od ucha aż do podbródka. Oddech wydawał się przyspieszony, na spierzchniętych wargach połyskiwały kropelki śliny. Może dlatego, że za miejsce samogwałtu wybrałem pokój nastolatki, dokładniej: otwartą szufladę z rajstopami. A co! – pojechałem po bandzie. Żadnych tam gombrowiczowskich gierek z okaleczoną muchą w sportowym buciku pensjonarki. Obleśny i ordynarny czyn onanisty! Magda akurat była na spotkaniu Ruchu Światło-Życie. Koniu z żoną myśleli, że zamarudziłem w łazience – wyjaśnił gadający przeze mnie kapuś i przelał czarę zbereźnej rozkoszy. Czarę? Chyba wiadro, bo tak się jakoś rozochociłem, że nie skończyłem na samej Magdzie. „Proszę księdza…” – przywarłem policzkiem do kraty konfesjonału. „Proszę księdza, nie wiem, jak to wyjaśnić, ale od pewnego czasu chcę być Magdą. Wykradłem dziewczynie sukienkę. Wstyd mówić… czasami stroję się w nią przed lustrem i marzę, że oto rozlega się pukanie do drzwi. Cały w pąsach biegnę, otwieram: w progu stoi kochanek z kwiatami. Rzucam się mu na szyję, on bierze mnie na ręce i niesie do łóżka. Ściąga ze mnie sukienkę, rozpina spodnie i wyjmuje… no, ksiądz wie, co wyjmuje, a w jego dłoniach widzę srebrzystą saszetkę z prezerwatywą. Mówię mu: nie trzeba, mój miły, zróbmy to bez. Kochanek jest przeszczęśliwy, że słyszy ode mnie te słowa. Kocham cię! – szepcze i zaraz wyznanie przemienia w czyn. Kochamy się. Chwilami czule i delikatnie, chwilami jak zwierzęta, aż piszczę, aż tracę dech i rachubę w orgazmach. Raz ja jestem pod, raz on. Raz on wgryza się w poduszkę, z pupą uniesioną, dużą jak puf i krzykiem: »Madziu, mocniej!«, raz ja wciskam głowę w szczeble łóżka, pozwalając, by kochanek lepiej mnie poznał od środka. Mój Boże, proszę księdza!… Wiem, że to grzech, że nie powinienem, bo nie tylko gwałt sobie zadaję, ale też Boga obrażam i wszystkie święte, z Najświętszą na czele, i w tym szczerym wyznaniu przekraczam granice żenady. Ale co to może znaczyć? Przecież myśląc rozsądnie, nigdy nie będę Magdą i gdy mija amok, sam czuję moralny dyskomfort. Jest dla mnie nadzieja?” Za kratką panowała grobowa cisza. Dopiero po dłuższej chwili usłyszałem westchnienie: „Proś, proś Boga o przebaczenie!”.
Później‍ emocje opadły, ksiądz stracił zainteresowanie dla kolejnych grzechów. Jakby tylko cielesne przewiny ważyły na szalach zbawienia i potępienia. Przerwał opowieść o pobiciu przeze mnie kaleki na wózku inwalidzkim i – z tego co pamiętam – w ramach pokuty dostałem Litanię do Najświętszego Serca Pana Jezusa i Psalm 51. To niedużo. Dwadzieścia, trzydzieści lat temu, w czasach szaleńczo budowanych świątyń, które wdzierały się w krajobraz blokowisk, pokuta byłaby bardziej konkretna. Przez tydzień musiałbym mieszać cement albo nosić cegły. Większość kościołów powstawała jako bratni sojusz pokuty i czynu społecznego.
„W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Walcz, synu, z demonem Magdy we własnym ciele” – poradził bez przekonania spowiednik. „Dobrze, proszę księdza. Będę się starał ze wszystkich sił”. Wstałem z klęczek, odbierając podpisaną obiegówkę. „Idź i nie grzesz więcej, synu!” – przestrzegł. Poszedłem i nie wróciłem już więcej.

Mariusz Sieniewicz, Walizki hipochondryka, Kraków 2014.